Bohater rewolucyjny a wieloaspektowe niszczenie młodego pokolenia nonkonformistów i antyautorytarian

Bruce E. Levine
Huffington Post
3 listopada 2013

Philip Zimbardo w trakcie wykładu pt. „Psychologia zła” mówi: „Aby być bohaterem, musisz nauczyć się odbiegać od normy, gdyż zawsze będziesz opierać się konformizmowi grupy”. To prawda. Sądzę, że Zimbardo zgodziłby się ze stwierdzeniem, iż w obliczu tyranii heroizm sprowadza się do walki o wolność i sprawiedliwość, a w batalii z niesprawiedliwością niezbędny jest szczególny rodzaj odchylenia i nonkonformizmu. Taką postawę Martin Luther King, Jr. nazywał „nieprzystosowaniem kreatywnym” [natomiast Kazimierz Dąbrowski – „nieprzystosowaniem pozytywnym”]. Powinna jej towarzyszyć olbrzymia doza sprzeciwu wobec ustanowionych w danym społeczeństwie tak zwanych autorytetów.

Antyautorytarianie, czyli ci, którzy nie uznają a priori żadnych autorytetów, niejednokrotnie krytykują niewłaściwe działania, podejmowane przez prawowitych przywódców, natomiast rządy liderów samozwańczych kwestionują i opierają się ich postanowieniom. Instytucje amerykańskie aktywnie zwalczają inicjatywy młodych antyautorytarian – potencjalnych przyszłych bohaterów – a wykorzystywane w tym celu metody powinny bez wątpienia zainteresować Amerykanów i wzbudzić w nich niepokój.

Zdaniem Zimbardo systemy edukacji winny sprzyjać upowszechnianiu idei „bohaterskiej wyobraźni”, a miałoby się to odbywać na specjalnych kursach, w których organizowanie chciałby się osobiście zaangażować. Ja natomiast jestem zdania, iż nasi młodzi potencjalni herosi znaczenie bardziej niż tego typu szkoleń potrzebują pomocy w walce z autorytarnymi aspektami systemu szkolnictwa.

George Orwell doszedł do wniosku, że nic bardziej nie dławi oporu wobec władzy i związanego z tym heroizmu niż obezwładniający strach. Niestety, w Stanach Zjednoczonych uczucie owego paraliżującego lęku jest wzbudzane właśnie przez system edukacji. Przyczynia się do tego uchwalenie ustawy „No child left behind” („Równe szanse dla wszystkich dzieci”), organizowanie konkursów na opracowanie programu nauczania pt. „Race to the top” („Wyścig na szczyt”) oraz tyrania testów wystandaryzowanych. Te przedsięwzięcia rozbudzają strach i w uczniach, i w nauczycielach. Ci ostatni są zmuszani do tego, by ściśle przestrzegać wymogów określonych przez autorów sprawdzianów końcowych. Edukacja podszyta lękiem zabija ciekawość i umiejętność krytycznego myślenia, a w konsekwencji hamuje odwagę krytykowania szkodliwych działań podejmowanych przez legalne władze oraz kwestionowania przejęcia rządów przez samozwańczych przywódców.